Iedereen die gaat werken voor het Rijk, is verplicht de eed of belofte af te leggen. Daarmee verklaar je een integere ambtenaar te zijn.
Waarom een eed/belofte?
Het afleggen van de eed/belofte markeert het bijzondere karakter van het werken bij de overheid: je vertegenwoordigt vanaf dat moment de overheid die zorg moet dragen voor iedereen die deel uitmaakt van de Nederlandse samenleving. Ambtenaren moeten daarbij zorgvuldig belangen afwegen en hun bewindspersonen adviseren. Daarbij hoort ook tegenspreken als dat nodig is, bijvoorbeeld als beleid in de praktijk anders uitpakt dan de bedoeling is. Je legt de eed of belofte af binnen 3 maanden na indiensttreding.
Historische context
De ambtenareneed bestaat al sinds de 19e eeuw, toen de overheid steeds professioneler werd. In Nederland werd de eed officieel ingevoerd in 1929 om ervoor te zorgen dat ambtenaren integer en onpartijdig handelen.
Wat is precies de inhoud van de eed?
“Ik zweer/verklaar dat ik dit ambt op een eerlijke manier heb gekregen.Dat betekent:
- Ik heb voor dit ambt gekozen. Ik ben niet omgekocht en heb ook niemand omgekocht. Niet met giften en niet met beloftes.
- Ik heb eerlijke informatie gegeven en heb niets verzwegen wat voor dit ambt van belang kan zijn.
Ik zweer/beloof de Koning en de Grondwet trouw te zijn en Nederland als goed ambtenaar te dienen. Dat betekent:
- Ik werk in het algemeen belang voor onze samenleving en zet mij daar volledig voor in.
- Ik werk integer en behandel iedereen rechtvaardig, gelijkwaardig en met respect.
- Ik ga zorgvuldig om met informatie. Ik draag bij aan een open overheid en weet ook dat ik vertrouwelijke informatie geheim moet houden.
- Ik gedraag mij volgens onze wetten, het recht en de gedragsregels die verder voor mij gelden.”
Wist je dat:
– De eed recent is gewijzigd, omdat de eed verouderd was en moeilijk te begrijpen (ook voor de ambtenaren zelf). In de nieuwe eed is meer nadruk gelegd op het algemeen belang voor de samenleving en gelijkwaardig en rechtvaardige behandeling.
– Bij de eed je op God en de Bijbel zweert (met twee vingers in de lucht); bij de belofte doe je dat niet.
– Uit onderzoek dat het ministerie vorig jaar liet uitvoeren onder 1000 overheidsmedewerkers en burgers, blijkt dat de meeste kritiek er was op de trouw die ambtenaren apart moeten beloven aan de koning.
– Onze eigen ambtenaar Iris recent de eed heeft afgelegd!
